คุณเป็นครูคณิตศาสตร์ที่ไร้อารมณ์ขัน...หรือไม่

คุณเป็นครูคณิตศาสตร์ที่ไร้อารมณ์ขันหรือไม่?

......ช่อแก้ว  วงษ์ตั้นหิ้น  ครูโรงเรียนวัดอภยาราม

                      ภาพของครูคณิตศาสตร์ส่วนใหญ่มักถูกมองว่าเคร่งเครียด เอาจริงเอาจัง น่ากลัว ดุ ผู้เขียนเคยสำรวจความต้องการครูคณิตศาสตร์ของเด็กประถมศึกษาระดับ ป. 3 และ ป.6 พบว่านักเรียนร้อยละ 80 % ต้องการครูคณิตศาสตร์ที่สอนเข้าใจง่ายและสอนสนุกการสำรวจเด็กเก่งที่สอบชิงทุนคณิตศาสตร์โอลิมปิกจาก 73 จังหวัดและสำรวจเด็กเก่งที่สอบแข่งขันของสมาคมคณิตศาสตร์แห่งประเทศไทยในพระราชนูปถัมภ์พบว่า 75 % ชอบครูคณิตสาสตร์ที่สอนสนุกและจากการสำรวจของดุสิตโพลเกี่ยวกับครูในดวงใจศิษย์ปี2543 พบว่าเด็กชอบครูที่สอนสนุกเป็นอันดับ3 จากการสัมภาษณ์ผู้บริหาร
โรงเรียนพบว่า 9 ใน 10 คนเห็นว่าครูคณิตศาสตร์ดุ เคร่ง เครียด ครูหลายคนพยายามนำ เกม นำ เพลงมาประกอบการสอนให้สนุก บางคนเป็นนักเล่านิทาน ครูคณิตศาสตร์อาจลืมสิ่งหนึ่งที่อาจมีหรือสร้างขึ้นได้ในตัวครูได้ ก็คือ อารมณ์ขันหลายคนที่เห็นความสำคัญของอารมณ์ขันเชื่อว่า “อารมณ์จะช่วยขยายขีดความสามารถทั้งด้านการสอนของครูและด้านการเรียนของนักเรียนให้เรียนรู้แจ้งยิ่งขึ้นกว่าปกติ” จากการศึกษาเรื่องการปรุงรสด้วยอารมณ์ขัน ซึ่งเรียบเรียงโดย รศ.ดร.หทัย ตันหยง พบว่าปลายศตวรรษที่ 20 มีความเคลื่อนไหวในการศึกษาด้านอารมณ์ขันกับการสอนได้มีการประชุมสัมมนาอาจารย์ในสหรัฐที่ West La Fayett Indiana ถึง 3 ครั้ง มีการสรุปแนวคิดเกี่ยวกับอารมณ์ขันเป็นโลกทรรศน์ไว้ดังนี้

       โลกทรรศน์ที่ 1 อารมณ์ขันทำ ให้ชีวิตในห้องเรียนมีสุข ยิ้มย่องผ่องใส ทำให้การสอน

เป็นไปอย่างราบรื่น และเกิดภาวการณ์เรียนรู้แจ้งได้โดยง่าย

           โลกทรรศน์ที่ 2 อารมณ์ทำ ให้ประตูใจของผู้สอนและผู้เรียนเปิดกว้างเชื่อมโยง

ประสานสัมพันธ์กันโดยไม่มีสิ่งกีดขวาง
                     โลกทรรศน์ที่ 3 อารมณ์ขันปลุกจิตสำ นึกของทุกคนในห้องเรียนให้เห็นคุณค่าของการทำ งานร่วมกันอย่างมีความสุข
                     โลกทรรศน์ที่ 4 อารมณ์ขันเป็นนิมิตรหมายของความจริงใจที่จะมองเห็นความเสมอกันของเพื่อนมนุษย์ในห้องเรียน โดยปราศจากความเหลื่อมลํ้า ความมีปมด้อยความได้เปรียบเสียเปรียบกันและกัน
                     โลกทรรศน์ที่ 5 อารมณ์ขันสร้างสรรค์บรรยากาศของความอบอุ่น ความรักความเมตตาซึ่งกันและกันที่จะเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่เกื้อกูลซึ่งกันและกัน
                     โลกทรรศน์ที่ 6 อารมณ์ขันช่วยพัฒนาบุคลิกภาพทั้งด้านผู้สอนและผู้เรียนให้เกิดความเชื่อมั่นโดยปราศจากความกลัว ความขัดแย้ง และความเคอะเขิน
                     โลกทรรศน์ที่ 7 อารมณ์ขันช่วยเพิ่มขีดความสนใจความตั้งใจ กระตุ้นให้กระตือรือร้นในการสอน และอารมณ์ขันก็เป็นตัวยาทำ ลายเชื้อโรคความเหนื่อยหน่ายขจัดอุปสรรคในการทำ งานให้เบาบางหมดสิ้นไป
                     โลกทรรศน์ที่ 8 อารมณ์ขันช่วยสร้างสภาพการประจักษ์ตน (Self – actualization)ให้แก่ผู้เรียนซึ่งเป็นหนทางให้ผู้เรียนเป็นตัวของตัวเอง พึ่งตนเองทำ ด้วยตนเอง แก้ปัญหาของตนเองได้
                     โลกทรรศน์ที่ 9 อารมณ์ขันช่วยสร้างแรงกระตุ้นที่ทำ ให้จิตสำ นึกของผู้เรียนตื่นตัวขจัดนิวรณ์ความง่วงเหงาหาวนอนให้หมดไป สามารถควบคุมตัวเองให้มีสมาธิตั้งจิตมั่นในการทำ งานทุกประเภท
                     โลกทรรศน์ที่ 10 อารมณ์ขันเป็นนิมิตรหมายของเสรีภาพ สรรสร้างความรู้สึกของผู้เรียนปลอดโปร่งโล่งใจ ผ่อนคลายเสมือนได้ปลดปล่อยตนเองจากเครื่องพันธนาการไปสู่ความมีอิสระเสรี
                     โลกทรรศน์ที่ 11 อารมณ์ขันช่วยคลี่คลายสถานการณ์ทุกกาลเทศะ เพื่อให้ผู้สอนและผู้เรียนตั้งสติคุมสติ พิจารณาตนเอง ไตร่ตรองเหตุผล ปรับปรุงตนเองให้เข้ากับสถานการณ์แวดล้อมได้อย่างเหมาะสม
                     โลกทรรศน์ที่ 12 อารมณ์ขันเป็นเหมือนโอสถสวิเศษที่นายแพทย์เยียวยาอาการทรุดโทรมทั้งทางร่างกายและจิตใจให้ผู้สอนและผู้เรียนกลับฟื้นคืนสู่สภาพปกติโดยปราศจากอาการแทรกซ้อนอื่น ๆ
                     โลกทรรศน์ที่ 13 อารมณ์ขันสร้างความรู้สึกร่วมสมัยผสมผสานกลมกลืน อดีต –ปัจจุบันอนาคต ขจัดช่องว่างระหว่างบุคคลได้เป็นอย่างดี ทำ ให้มนุษย์ยังอยากอยู่ร่วมกัน

                     โลกทรรศน์ต่าง ๆ ดังกล่าวมานี้จะช่วยปลุกจิตสำ นึกให้ครูผู้สอนเกิดแนวคิดใหม่ ๆ อย่างไม่มีที่สิ้นสุดและคิดได้อย่างสนุกสนานคุณค่าของอารมณ์ขันในตัวครู Claudia E. Cornett ครูอเมริกันท่านหนึ่งกล่าวถึงคุณค่าของอารมณ์ขันในตัวครู 13 ประการว่า

                     1. ครูอารมณ์ขันจะมีนิสัยชอบฝึกตนเองให้ใฝ่อารมณ์ขันเป็นนิจและจะกระตุ้นตนเองให้มีจุดยืนอยู่ในบุคลิกภาพอารมณ์ขันด้วยศรัทธาเป็นชีวิตจิตใจ
                     2. ครูอารมณ์ขันจะใช้อารมณ์ขันเป็นเครื่องปรับอากาศให้ห้องเรียนเย็นฉํ่าคลายร้อน เพื่อให้ผู้เรียนสร้างสรรค์อย่างสุขเสรีอยู่ตลอดเวลาไม่ส่างซา
                     3. ครูอารมณ์ขันจะใช้อารมณ์ขันผูกพันสมานมิตรให้ผู้เรียนรักใคร่ปรองดองสนิทสนมกลมเกลียวเกิดเอกภาพในห้องเรียนโดยไม่มีบรรยากาศขุ่นเครียดแม้แต่น้อย
                     4. ครูอารมณ์ขันจะรํ่ารวยอารมณ์ขันและรู้จักแสวงหาอารมณ์ขันมาเสริมบทเรียนโดยไม่หมดสิ้น อารมณ์ขันของเขาเหมือนพืชผักงอกงามขึ้นใหม่เสมอ (เพราะถ้าใช้มุขขันซํ้าจะไม่ขำ )
                     5. ครูอารมณ์ขันดูจะฉลาดกว่าใคร ๆ ในการแก้ปัญหาอันเป็นอุปสรรคกีดขวางการทำ งานร่วมกัน
                     6. ครูอารมณ์ขันเฉลียวฉลาดกว่าที่คิดเพราะเขาสามารถใช้ทรัพยากรทางวัฒนธรรมพื้นฐานของผู้เรียนมาสร้างโดยไม่หมดมุขขัน
                     7. ครูอารมณ์ขันมักจะเป็นคนสุขภาพดี อารมณ์ดีไม่ค่อยป่วยไข้อย่างคนอื่นอารมณ์ขันจะช่วยให้ร่างกายของเขาสดชื่น ผ่องใส ดูมีสง่าราศีกว่าพวกอารมณ์เครียดซึ่งใบหน้ามักจะหมองคลํ้า
                     8. ครูอารมณ์ขันมักจะสร้างสรรค์ให้ทุกแห่งน่าอยู่ ชักจูงให้ทุกคนมองโลกในแง่บวกไม่ว่าเจตคติหรือมโนภาพของเขาที่แสดงออกล้วนแต่เป็นสิ่งที่ควรอภิรมณ์ยินดีทั้งสิ้น
                     9. ครูอารมณ์ขันมีความเชี่ยวชาญในการสร้างแรงจูงใจ และเสริมแรงในการเรียน(Learning Motivation and Reinforcement) ได้อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล
                     10. ครูอารมณ์ขันจะถือว่าอารมณ์ขันเป็นเครื่องมือที่ดีที่สุดในการแก้ปัญหาการเรียนการสอนในห้องเรียน
                     11. ครูอารมณ์ขันเป็นคนมีนิสัยรักการอ่าน เพราะการอ่านจะช่วยให้เกิดอารมณ์สร้างสรรค์แปลก ๆ ใหม่ ๆ โดยไม่หมดมุขขัน
                     12. ครูอารมณ์ขันมีความประจักษ์ตนว่า อารมณ์ขันเป็นบุคลิกภาพที่ดีของครูพึงรักให้คงอยู่ตลอดไป
                     13. ครูอารมณ์ขันย่อมประจักษ์ในคุณค่าของภาวะสุขารมณ์ว่าเป็นหัวใจของการดำรงชีวิตที่ควรจะอนุรักษ์ไว้ให้คงอยู่อย่างถาวรสมํ่าเสมอ

                     ในทางแพทย์เชื่อว่าขณะมีอารมณ์ดี หรือมีปิติ หรือมีสมาธิ หรือออกกำลังกายจะทำให้ต่อมใต้สมองหลั่งสารเอนเดอร์ฟิน ทำ ให้ร่างกายสดชื่น สบาย คลายเครียด ไม่แก่และอายุยืนตรงกันข้าม ถ้ามีการเครียด ความโกรธจะทำ ให้ต่อมหมวกไตปล่อยสารอดรีนารีนทำ ให้หัวใจเต้นแรงทำ งานหนักเกิดการเผาผลาญพลังงาน ความดันโลหิตสูง เป็นบ่อเกิดของโรคหัวใจและนอกจากนี้ยังหลั่งสารสเตอรอยด์มีผลทำ ให้กระเพาะเป็นกรดเป็นบ่อเกิดของโรคกระเพาะได้อารมณ์ขันนั้นมีคุณค่าเกินคุ้มกับการที่ครูคณิตศาสตร์จะใส่ใจและฝึกฝนตนให้เป็นคนมีอารมณ์ขันบ้าง ทำ ให้ลูกศิษย์ยิ้ม หัวเราะบ้าง แม้จะทำ ได้เพียงน้อยนิดก็ยังดี ไม่ใช่จะพบแต่เรื่องเคร่งเครียดทั้งวัน จะเกิดประโยชน์ต่อตนและต่อลูกศิษย์ ภาพอันน่ากลัวน่าเบื่อของครูคณิตศาสตร์จะได้หายไป

(เขียนโดย ผศ.ดร.สมวงษ์ แปลงประสพโชค) 

                     จากบทความข้างต้นนี้ เป็นแง่คิดให้คุณครูหลาย ๆ ท่านได้หันมาพิจารณาการจัดการเรียนการสอนของตนเองว่ามีบรรยากาศที่ตึงเครียดหรือไม่  จากประสบการณ์ตรงของข้าพเจ้าในฐานะที่เป็นครูผู้สอนกลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์  ได้ประจักษ์กับตนเองแล้วว่าบรรยากาศแห่งความตึงเครียดหรือความกลัว ไม่เอื้ออำนวยต่อการเรียนรู้ของนักเรียนเลย  มีแต่จะปิดกั้นความคิดสร้างสรรค์ ความกล้าแสดงออก และความสามารถในการคิดวิเคราะห์ของนักเรียน

                     แต่อย่างไรก็ตาม ถ้าห้องเรียนสนุกสนานมากเกินไปจนขาดระเบียบวินัยที่เด็ก ๆ ควรจะได้รับการปลูกฝังแล้ว ก็คงจะแย่ยิ่งกว่า  บรรยากาศในการเรียนรู้เป็นสิ่งสำคัญ ในขณะเดียวกันระเบียบวินัยก็สำคัญเช่นกัน ดังนั้นในการจัดการเรียนรู้ควรคำนึงถึงทั้งสองเรื่องควบคู่กันไป อาจจะทำได้ยากและมีอุปสรรค  แต่ก็เชื่อมั่นในความพยายามของครู  เพราะสิ่งที่คุณครูคาดหวังคือการที่ได้เห็นลูกศิษย์เป็นคนดี ประสบความสำเร็จในชีวิต และอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข  ขอส่งกำลังใจให้คุณครูทุกคนสู้ต่อไป  เพื่ออนาคตของชาติค่ะ  

......................................................